Các loại lệnh chứng khoán: Ý nghĩa và cách sử dụng

Các loại lệnh chứng khoán Việt Nam nói riêng, chứng khoán thế giới nói chung rất đa dạng và có sự khác biệt giữa các sở giao dịch chứng khoán. Để đầu tư có hiệu quả, nhà đầu tư cần hiểu các loại lệnh trên từng sở giao dịch để đặt lệnh phù hợp với mục tiêu chọn được mức giá tốt nhất cho loại cổ phiếu sắp nắm giữ.

Trong bài viết tiếp theo của Khoá học đầu tư chứng khoán miễn phí, Tôi sẽ chia sẻ với các bạn về các loại lệnh trong chứng khoán và cách sử dụng chúng thế nào cho phù hợp.

1. Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO):

Lệnh ATO (At the Open) là lệnh đặt mua hoặc đặt bán chứng khoán tại mức giá mở cửa. Lệnh ATO được ưu tiên trước lệnh giới hạn trong khi so khớp lệnh.

Sàn giao dịch áp dụng:

• HOSE – 9:00 – 9:15

Đợt khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa sẽ không xác định được giá khớp lệnh nếu chỉ có lệnh ATO trên sổ lệnh

Lệnh ATO được nhập vào hệ thống giao dịch trong thời gian khớp lệnh định kỳ để xác định giá mở cửa và sẽ tự động tự hủy bỏ sau thời điểm xác định giá mở cửa nếu lệnh không được thực hiện hoặc không được thực hiện hết.

Tham khảo thêm Quy định về Giờ giao dịch chứng khoán Việt Nam.

2. Lệnh giới hạn (LO)

Lệnh giới hạn (LO – Limited Order) là lệnh mua hoặc lệnh bán chứng khoán tại một mức giá xác định hoặc tốt hơn. Lệnh có hiệu lực kể từ khi được nhập vào hệ thống giao dịch cho đến hết ngày giao dịch hoặc cho đến khi lệnh bị hủy bỏ.

Sàn giao dịch áp dụng:

• HOSE từ 9:00 – 14:30
• HNX từ 9:00 – 15:00
• UPCOM từ 9:00 – 15:00

Khi đăng  nhập vào nền tảng giao dịch lệnh mặc định được hiển thị sẽ là lệnh Thường (giới hạn). Các nền tảng giao dịch sẽ hiển Ba mức giá:

• Giá tham chiếu
• Giá trần
• Giá sàn

Khi khớp lệnh giới hạn (LO), nhà đầu tư được quyền đặt mua Tối thiểu 100 cổ phiếu tại mức giá nằm trong biên độ từ giá trần tới giá sàn  trong phiên giao dịch.

Ở khung đặt lệnh nhanh cho phép:

• Bán ở mức giá mua cao nhất
• Mua ở mức giá bán thấp nhất.

Lưu ý: Lệnh LO sẽ không được thực thi nếu Không có ai bán tại mức giá mua hoặc không có ai mua tại mức giá bán.

Ví dụ: Bạn đặt bán trần 100 cổ phiếu VNM ở mức giá 86.500đ/cp nhưng trong phiên không có ai đặt mua ở mức giá này thì khi hết phiên giao dịch bạn sẽ không bán được và phải chờ phiên tiếp theo.

Tham khảo thêm: Biên độ giao dịch giá cổ phiếu Việt Nam.

3. Lệnh thị trường trên sàn HSX (MP)

Lệnh MP (Maket Place) là lệnh mua/bán chứng khoán tại mức giá bán thấp nhất/ giá mua cao nhất hiện có trên thị trường.

Nguyên tắc khớp lệnh:

• Khi được nhập vào hệ thống giao dịch:
• Lệnh mua MP sẽ được thực hiện ngay tại mức giá bán thấp nhất
• Lệnh bán MP sẽ thực hiện ngay tại mức giá mua cao nhất hiện có trên thị trường.

Nếu khối lượng đặt lệnh của lệnh MP vẫn chưa được thực hiện hết, lệnh MP sẽ được xem là lệnh mua tại mức giá bán cao hơn hoặc lệnh bán tại mức giá mua thấp hơn tiếp theo hiện có trên thị trường và tiếp tục so khớp.

Nếu khối lượng đặt của lệnh MP vẫn còn sau khi giao dịch theo nguyên tắc trên và không thể tiếp tục khớp được nữa thì lệnh MP sẽ được chuyển thành lệnh giới hạn mua tại mức giá cao hơn một đơn vị yết giá so với giá giao dịch cuối cùng trước đó hoặc lệnh giới hạn bán tại mức giá thấp hơn một đơn vị yết giá so với giá giao dịch cuối cùng trước đó.

Trường hợp giá thực hiện cuối cùng là giá trần đối với lệnh mua MP hoặc giá sàn đối với lệnh bán MP thì lệnh thị trường sẽ được chuyển thành lệnh giới hạn mua tại giá trần hoặc lệnh giới hạn bán tại giá sàn.

Thời gian hiệu lực:

Lệnh MP có hiệu lực trong phiên khớp lệnh liên tục 9:15 – 14:30

Lệnh MP sẽ tự động hủy nếu không có lệnh giới hạn đối ứng tại thời điểm nhập lệnh vào hệ thống giao dịch.

Lệnh mua MP của nhà đầu tư nước ngoài sau khi khớp một phần, phần còn lại sẽ tự động hủy nếu chứng khoán hết room.

4. Lệnh thị trường trên sàn HNX

Lệnh thị trường trên sàn HNX là lệnh mua tại mức giá bán thấp nhất hoặc lệnh bán tại mức giá mua cao nhất hiện có trên thị trường trong phiên khớp lệnh liên tục.

Nguyên tắc khớp lệnh

Trong đó có 03 loại lệnh thị trường trên HNX sau:

• Lệnh MAK: Là lệnh có thể thực hiện toàn bộ hoặc một phần, phần còn lại của lệnh sẽ bị hủy ngay sau khi khớp.
• Lệnh MOK: Là lệnh nếu không được thực hiện toàn bộ thì bị hủy trên hệ thống ngay sau khi nhập.
• Lệnh MTL: Là lệnh có thể thực hiện toàn bộ hoặc một phần, phần còn lại của lệnh sẽ chuyển thành lệnh LO

Thời gian hiệu lực:

Lệnh MAK, MOK, MTL có hiệu lực từ 9:00 – 14:30

5. Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC):

Lệnh ATC (At the Close) là lệnh đặt mua hoặc đặt bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa. Lệnh ATC được ưu tiên trước lệnh giới hạn trong khi so khớp lệnh.

Đợt khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa sẽ không xác định được giá khớp lệnh nếu chỉ có lệnh ATC trên sổ lệnh

Lệnh sẽ tự động tự hủy bỏ sau khi hết phiên nếu lệnh không được thực hiện hoặc không được thực hiện hết.

Sàn áp dụng lệnh ATC:

• HOSE
• HNX
• CKPS

6. Lệnh khớp lệnh sau giờ (PLO)

Lệnh PLO là lệnh mua hoặc lệnh bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa sau khi kết thúc phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa.

Lệnh PLO chỉ được nhập vào hệ thống trong phiên giao dịch sau giờ.

Lệnh PLO được khớp ngay khi nhập vào hệ thống nếu có lệnh đối ứng chờ sẵn. Giá thực hiện là giá đóng cửa của ngày giao dịch.

Lệnh PLO không được phép sửa, hủy.

Trong trường hợp trong phiên khớp lệnh liên tục và khớp lệnh định kỳ đóng cửa không xác định được giá thực hiện khớp lệnh, lệnh PLO sẽ không được nhập vào hệ thống.

Thời gian và sàn áp dụng lệnh PLO:

Lệnh PLO có hiệu lực trên sàn HNX từ 14:30 – 15:00

7. Lệnh điều kiện

Lệnh điều kiện thực chất là một tính năng để nhà đầu tư mua bán linh hoạt, nhất là những nhà đầu tư không có nhiều thời gian theo dõi bảng điện tử. Lệnh điều kiện chi thành nhiều loại, thời gian hiệu lực cho lệnh điều kiện Tối đa là 30 ngày.

Cụ thể các loại lệnh điều kiện khi giao dịch chứng khoán:

Lệnh điều kiện với thời gian (TCO – Time Conditional Order):

Lệnh điều kiện với thời gian – TCO cho phép Nhà đầu tư có thể đặt lệnh trước phiên giao dịch từ một đến nhiều ngày với số lượng và mức giá xác định. Lệnh này có hiệu lực tối đa trong 30 ngày.

Việc đặt lệnh được thực hiện bất cứ lúc nào, sau đó lệnh nằm chờ trong hệ thống của công ty chứng khoán và chỉ được kích hoạt khi thoả mãn điều kiện chọn trước.

Nhà đầu tư có thể chọn một trong 2 hình thức khớp lệnh:

• Phát sinh một lần: đồng nghĩa sau khi được kích hoạt thì dù khớp hết, khớp một phần hay không khớp thì cũng bị huỷ bỏ.
• Phát sinh cho tới khi khớp hết khối lượng: Trong 30 ngày, bất kể khi nào thoả mãn điều kiện, lệnh sẽ được kích hoạt cho tới khi khớp đủ khối lượng hoặc quá thời hạn 30 ngày thì lệnh sẽ bị huỷ bỏ.

Lệnh tranh mua hoặc tranh bán (PRO)

Lệnh PRO là lệnh nhà đầu tư sẵn sàng mua ở các giá ATO/trần/ATC và sẵn sàng bán ở các giá ATO/sàn/ATC. Lệnh có hiệu lực cho phiên giao dịch kế tiếp sau khi nhà đầu tư đặt và có thể đặt trước cho tối đa 30 ngày giao dịch kế tiếp.

Lệnh dừng lỗ (ST – Stop Loss):

Lệnh dừng lỗ (ST – Stop Loss) là lệnh để nhà đầu tư xác định trước giá cắt lỗ hoặc chốt lãi trong tương lai. Lệnh này có hiệu lực ngay khi nhà đầu tư đặt và kéo dài trong 30 ngày.

Lưu ý: Sau khi kết thúc 30 ngày, nhà đầu tư cần thiết lập lại lênh dừng lỗ cho mã cổ phiếu đang nắm giữ.

Nhiều nhà đầu tư chỉ đặt lệnh dừng lỗ một lần, không chú ý tới thời gian nên khi lệnh hết hiệu lực, lệnh bị huỷ dẫn tới việc thua lỗ nhiều hơn dự kiến.

Lệnh dừng lỗ chỉ được thực hiện trên mã cổ phiếu mà nhà đầu tư đang nắm giữ. Trong trường hợp nhà đầu tư không có cổ phiếu nào thì không thể thực hiện lệnh này.

Lệnh xu hướng (TS):

Lệnh xu hướng (TS) giúp nhà đầu tư sẽ chọn mã chứng khoán và khối lượng muốn giao dịch, cộng thêm khoảng dừng theo giá trị tuyệt đối (nghìn đồng) hoặc giá trị tuơng đối (%). Bên cạnh đó, nhà đầu tư có thể thiết lập thêm giá mua thấp nhất hoặc bán cao nhất. Khi giá chứng khoán chạm đến khoảng dừng hoặc giá thì lệnh sẽ được kích hoạt.

Tương tự các lệnh điều kiện khác, lệnh xu hướng có hiệu lực tối đa 30 ngày

Chúc các bạn giao dịch thành công!