Flash Crash trên thị trường tiện tệ là một sự kiện rất hiếm xảy ra. Những ngày đầu năm 2019, các Traders trên toàn thế giới đã chứng kiến một vụ Flash Crash không tưởng diễn ra với đồng Yên Nhật và đồng Đô la úc.
Vậy Flash Crash là gì? Nguyên nhân gây ra Flash Crash trên thị trường tài chính liệu có thể tìm ra như những gì người ta vẫn đang cố gắng tìm kiếm câu trả lời trong suốt những ngày vừa qua với đồng Yên Nhật?
- Flash Crash là gì?
- Các vụ Flash Crash trong lịch sử
- 2010: Flash Crash NYSE
- 2013: Hoax Twitter Flash Crash
- 2015: Frankenshock, hoặc Flash Crash Swiss Franc (CHF)
- 2016: Brexit Flash Crash (GBP)
- 2017: Ethereum Flash Crash
- 2019: Flash Crash của đồng Yên Nhật.
- Bài học từ Flash Crash
Flash Crash là gì?
Flash Crash là một sự cố gây ra sự sụt giảm rất nhanh, sâu và biến động của giá diễn ra trong một khoảng thời gian cực kỳ ngắn. Một sự cố flash thường xuất phát từ các giao dịch được thực hiện bởi giao dịch black-box, kết hợp với giao dịch tần suất cao, có tốc độ và kết nối với nhau có thể dẫn đến mất mát và thu hồi hàng tỷ đô la trong vài phút hoặc thậm chí vài giây.
Các vụ Flash Crash trong lịch sử
Tính tới thời điểm hiện tại, đã có 06 lần xảy ra sự cố Flash Crash được tổng hợp dưới đây:
Ngày 06 tháng 05 năm 2010, Flash Crash NYSE
Ngày 23 tháng 04 năm 2013, Hoax Twitter Flash Crash
Ngày 15 tháng 01 năm 2015: Frankenshock, hoặc Flash Crash Swiss Franc (CHF)
Ngày 07 tháng 10 năm 2016: Brexit Flash Crash (GBP)
Ngày 22 tháng 06 năm 2017: Ethereum Flash Crash
Ngày 02 tháng 01 năm 2019: Flash Crash của đồng Yên Nhật.
2010: Flash Crash NYSE
Sự cố Flash Crash năm 2010 diễn ra vào ngày 06/05/2010. Tại thời điểm xảy ra sự cố Flash Crash, Một giao dịch trị giá 4,1 tỷ đô la trên Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE) chỉ số Dow Jones lao dốc hơn 1000 điểm chỉ trong vài phút trước khi phục hồi trở lại.
Sự kiện này đã làm dấy lên lo ngại về cấu trúc cơ bản của thị trường chứng khoán và nhấn mạnh đến rủi ro của hoạt động giao dịch tần suất cao (HFT).
Vào ngày 21 tháng 4 năm 2015, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đã đặt ra “22 tội danh, bao gồm gian lận và thao túng thị trường” chống lại Navinder Singh Sarao , một thương nhân. Trong số các chi phí bao gồm là việc sử dụng các thuật toán giả mạo.
Theo đơn khiếu nại hình sự, Sarao đã đặt rất nhiều lệnh bán lớn đối với các hợp đồng tương lai mang tên E-Minis mà các chuyên viên giao dịch dùng để dự đoán xu hướng của S&P 500.
Điều này đã dẫn đến sự xuất hiện của nguồn cung lớn trên thị trường và đẩy giá đi xuống. Theo cáo buộc, Sarao đã hủy phần lớn các lệnh trước khi được thực hiện.
Các công tố viên cho rằng Sarao sau đó đã trục lợi khi thị trường giảm cũng như khi thị trường phục hồi thông qua việc mua và bán các hợp đồng tương lai.
Khiếu nại cho thấy, trong ngày xảy ra Flash crash, Sarao đã kiếm được gần 9 triệu USD từ việc giao dịch E-Minis. Còn trong giai đoạn từ năm 2010-2014, Sarao đã thu về khoảng 40 triệu USD.
Sarao giao dịch chủ yếu thông qua công ty riêng của mình là Nav Sarao Futures Limited trên sàn Sàn giao dịch Hàng hóa Chicago (CME).
Được biết, Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai (CFTC) cũng đã đệ đơn khiếu nại dân sự đối với Sarao.
Aitan Goelman, Giám đốc thi hành tại CFTC, cho biết: “Hành động trên cho thấy CFTC, cùng với các đối tác, sẽ tìm kiếm và truy tố các đối tượng thao túng thị trường tương lai của Mỹ”.
2013: Hoax Twitter Flash Crash
Ngày 23 tháng 04 năm 2013 trên Twitter Feed của Associated Press đã gửi đi một Tweet rằng: Tổng thống Barack Obama bị thương trong một vụ nổ tại Nhà trắng.
Theo thời báo tài chính, dòng tweet trên đã gửi sóng xung kích qua thị trường chứng khoán – khiến S & P 500 giảm 0,9% – đủ để xóa sạch 130 tỷ đô la giá trị cổ phiếu chỉ trong vài giây. Chỉ số Dow Jones giảm 143 điểm.
Thị trường nhanh chóng phục hồi giá trị đó, nhưng tốc độ chóng mặt mà thị trường chứng khoán sụt giảm đã nhắc nhở nhiều người về vụ Flash Crash 2010.
2015: Frankenshock, hoặc Flash Crash Swiss Franc (CHF)
Ngày 15 Tháng 1 Năm 2015 đánh dấu một sự kiện lịch sử không mấy sáng sủa của thị trường ngoại hối. Ngân hàng Trung ương Thụy Sỹ (SNB) đã chối bỏ lời hứa mà họ đã đưa ra vào 6/9/2011.
Lời hứa này thậm chí còn được nhắc lại vào ngày 12/1/2015 rằng SNB sẽ chống lại sự mạnh lên của đồng Franc Thụy Sỹ bằng việc không cho phép cặp EURCHF yếu đi dưới mức 1.20.
Vào rạng sáng ngày 15/1/2015, SNB có một thông báo chính thức trên website của họ rằng:
“The current massive overvaluation of the Swiss franc poses an acute threat to the Swiss economy and carries the risk of a deflationary development. The Swiss National Bank is, therefore, aiming for a substantial and sustained weakening of the Swiss franc.”
Lược dịch: Việc đồng CHF được định giá quá cao đã đặt ra mối đe dọa cho nền kinh tế Thụy Sỹ và tiềm ẩn nguy cơ gia tăng mức giảm phát. Vì thế SNB đang hướng đến việc làm suy yếu và ổn định đồng CHF.
Hậu quả đầu tiên là đồng CHF tăng đột biến khiến cho tỷ giá USD/CHF sập mạnh từ 1.02204 xuống mức thấp nhất 0.83541. Việc này đồng nghĩa với việc tỷ giá USD/CHF sập mạnh 1.866pips chỉ trong một khoảng thời gian ngắn.
Ngay sau đó, Ngân hàng Trung Ương Thụy Sỹ (SNB) cũng thông báo khoản thua lỗ kỷ lục 51 tỷ USD:
Cũng giống như hầu hết những cú shock khác trên thị trường, những tác động thật sự cần một khoảng thời gian. Trong vòng 24 giờ kể từ khi tuyên bố của SNB được đưa ra, một số broker đã ngừng cung cấp dịch vụ, và xuất hiện những báo cáo công bố một vài quỹ phòng hộ đã đóng cửa với thua lỗ nặng nề vì họ đã tin rằng mức sàn tỷ giá 1.20 của cặp EURCHF sẽ được giữ vững.
Và bài học rút ra cho Trader chúng ta từ sự kiện này cũng rất rõ ràng:
- Đòn bẩy luôn rủi ro;
- Dừng lỗ chỉ hạn chế sự thua lỗ, còn giá thì sẽ không được đảm bảo;
- Ở thị trường này, không có điều gì là chắc chắn, ngay cả khi đó là tuyên bố của một Ngân hàng Trung ương đầy uy tín.
2016: Brexit Flash Crash (GBP)
Đồng Bảng Anh (GBP) đã có hai cú Flash Crash trong năm 2016.
Ngày 24/06/2016 sau cuộc trưng cầu dân ý quyết định Anh sẽ ở lại, hoặc rời khỏi liên minh Châu Âu – EU, 52% người dân Anh đã quyết định rời khỏi Liên Minh Châu Âu. Đồng Bảng Anh đã có cú Flash Crash đầu tiên. Tỷ giá GBP/USD giảm 2500pips.
Ngày 07/10/2016, GBP đã giảm 6% trong vòng 2 phút. Làm tỷ giá GBP/USD trở về mốc thấp nhất kể từ 1985. Tỷ giá GBP/USD phục hồi vài phút sau đó nhưng những thiệt hại gây ra là vô cùng lớn.
Ban đầu người ta đổi lỗi có thể do lỗi Fat Finger (Ngón tay mập). Nhưng sau đó người ta cho rằng đó là do ảnh hưởng từ các bài báo, các báo cáo về phản ứng của Chính phủ Anh với Liên Minh Châu Âu.
2017: Ethereum Flash Crash
Vào ngày 22 tháng 6 năm 2017, giá Ethereum , đồng tiền kỹ thuật số lớn thứ hai cryptocurrency , giảm từ hơn $300 về mức thấp nhất là $0.10 trong vài phút tại GDAX.
Nghi ngờ vì thao túng thị trường hoặc tiếp quản tài khoản lúc đầu, cuộc điều tra sau đó của GDAX tuyên bố không có dấu hiệu sai phạm.
Flash Crash diễn ra hàng triệu USD đã được sử dụng đặt lệnh mua ETH trên sàn giao dịch Gdax ETH-USD. Lệnh mua được lấp đầy từ khoảng 317.81 USD đến 224.48 USD, gây sụt giảm giá trị ETH đến 29.4%. Sự sụt giảm này khiến một chuỗi gồm 800 lệnh bán tự động khớp lệnh, làm cho đồng ETH giao dịch ở mức thấp nhất là 0.1 USD.
2019: Flash Crash của đồng Yên Nhật.
Những ngày đầu năm 2019, Thị trường tiền tệ tiếp tục chứng kiến vụ Flash Crash đồng loạt của đồng Bảng Anh (GBP), đồng Yên Nhật (JPY) và đồng Đô la Úc (AUD).
Vào ngày 2 tháng 1 năm 2019, một sự cố flash crash đã xảy ra với cặp tỷ giá USD/JPY và AUD/USD. Tỷ giá hai cặp tiền tệ này đã giảm hơn 4% trong vài phút. Đó là mức thấp nhất của USD so với Yên và AUD so với USD kể từ tháng 3 năm 2009.
USDJPY và AUDUSD đã phục hồi phần lớn giá trị của nó trong vài phút tiếp theo.
Người ta đã suy đoán rằng sự cố flash có thể là do Apple báo cáo dự báo doanh số giảm ở Trung Quốc nhưng điều này dường như không thể xảy ra khi báo cáo được đưa ra một giờ trước khi vụ tai nạn thực sự xảy ra. Các mức thấp được báo cáo trên USDJPY cũng thay đổi với Reuters báo cáo mức thấp 104,90 trên USDJPY trong khi FXMarketAPI báo cáo mức thấp 104,45.
Bài học từ Flash Crash
Như vậy, chúng ta thấy các sự cố Flash Crash có thể đến ở nhiều thị trường và theo nhiều dạng khác nhau.
Trong đó, bài học lớn nhất là đến cả một Ngân hàng Trung ương lớn như SNB cũng có ngày nuốt lời và chịu một khoản thua lỗ lên tới 51 tỷ USD.
Các sự cố Flash Crash trên thị trường chứng khoán thường liên quan đến lỗi hệ thống. Hoặc là do tác động từ an ninh của các Nguyên thủ quốc gia như Tổng thống. Khi họ bị thương, hoặc bị ám sát thì kèm theo đó là một cú Flash Crash rung chuyển thị trường.
Các mạng xã hội hiện tại cũng đã và đang đóng một vai trò rất quan trọng trong việc truyền tải thông tin. Và đôi khi chúng ta còn không thể biết rõ liệu tin tức tại thời điểm được truyền đi có đúng hay không.
Nhưng cách tốt nhất đó là học cách phản ứng nhanh với thị trường. Luôn có Stop Loss để tránh các tình trạng Flash Crash khiến tài khoản của chúng ta bốc hơi!
